Hollands Dagboek (Uit NRC-Handelsblad van 25 januari 2003 ) Vanavond is Bos aan de beurt. Zes kijkersvragen zijn steeds geënt op door eindredacteur Maurice de Hond en mij vooraf vastgestelde thema's: economie/werkgelegenheid, immigratie/allochtonen, veiligheid/criminaliteit, zorg/onderwijs, kwaliteit overheid/geloofwaardigheid politiek en tenslotte coalitievorming. Naast die zes zitten er steeds vier vragen voor de lijsttrekker zelf bij. En er is een quizje aan het eind, waarin lijsttrekkers moeten raden wat Nederlanders van een thema vinden. Bijvoorbeeld: 'opiniepeilingen moeten vanaf een week voor de verkiezingen verboden worden.' Maurice wil een grote cup voor de winnaar, 'dat vinden ze prachtig, die politici, het zijn net kinderen'. Het wordt een spannende uitzending, Bos scoort heel goed bij de eigen achterban, maar kan CDA-kiezers totaal niet overtuigen, vooral niet over criminaliteit en immigratie. We laten de reactie van de kijkers steeds zien door hun rapportcijfer in beeld te brengen. Veel publiciteit over Dexia, dat zich wel coulant wil opstellen jegens LegioLeasebeleggers die financieel beroerd zijn uitgekomen, maar zich niet wil laten uitkleden door een Stichting die met het ophalen van 2,5 miljoen euro bij gedupeerden ook erg goed aan zichzelf heeft gedacht en klagers in een juridisch gevecht betrekt dat jaren kan gaan slepen en waarvan de uitkomst zacht gezegd niet vast staat. Steven Gelder en Rob Okhuijsen van 'Elias Communicatie' hebben Dexia als klant binnengehaald en verzorgen de woordvoering voor ze. Om tien uur achter de computer. Veel leuke mailtjes. Ook snel even loeren naar de kijkcijfers van gisteren: 846 duizend in totaal, zo zo. Bewezen is opnieuw dat de gewone man wel degelijk in politiek is geïnteresseerd, als er maar geen koeterwaals gesproken wordt. Stukken lezen voor vanavond. Feiten, feiten en nog eens feitenkennis. Ik heb twee jonge redacteuren die meehelpen ze te verzamelen indringend uitgelegd dat dát de beste basis om politici te ondervragen. Niet het gemoraliseer of slappe gedreutel dat te vaak in andere programma's te zien is, nee: feiten. Want zeker in verkiezingstijd wordt met feiten en cijfers gegoocheld. Er is, principieel, geen enkel overleg met de campagnestaven. Men krijgt de tien thema's 48 uur tevoren te horen, that's it. Ik zou weleens een aardig achtergrondverhaal in één van de kranten willen lezen, waarin uit de doeken wordt gedaan hoe dat overleg tussen campagnemedewerkers en andere omroepen verloopt. Maar ja, dat vergt natuurlijk enige research en onbevangenheid. De journalistiek controleert in Nederland zichzelf helaas amper. In de studio staat 's-avonds een grote cup te glimmen. De winkel in Leidschendam is hoe ze allemaal hadden moeten worden en ik kom er graag. Vier allochtone meisjes zijn vakken aan het vullen, twee hebben een hoofddoek om. Ze beginnen uit zichzelf over de uitzending van gisteren en zeggen hoe 'cool' ze het vonden dat de vergelijking werd gemaakt over hun hoofddoek met het recht van een Amerikaan om hier een baseballpet te dragen. Schalks zegt de brutaalste van hen in accentloos Nederlands: 'je programma is goedgekeurd door de allochtonen hier..' Die lijkt me wel ingeburgerd! En haar opmerking neem ik aanzienlijk serieuzer dan het gewetenloze gekrabbel van Volkskrant-journalist Bas van Kleef die onheuse en feitelijk onjuiste stukken over TV-persoonlijkheden mag afdrukken omdat het, wanneer je van een provinciale krant bent overgestapt met de bedoeling om hoofdredacteur te worden natuurlijk gaat vervelen als je tot je naderende VUT slechts de persberichten uit de autobranche mag samenvatten. Met de kinderen maak ik Vlaamse stoofpot uit een receptenboek (!) van Louis Paul Boon. Ik laat ze altijd zoveel mogelijk lezen. 's-Avonds naar een Nieuwjaarspartij van automatiseerder (en klant) CMG. Mooi feest en onverwacht tal van bekenden tegengekomen, waaronder oud-collega's uit de Top-40 van Aegon. Nieuwtjes uitgewisseld. En zaken gedaan natuurlijk. Verder rustige dag. Je hoeft niet in den Here te zijn om prijs te stellen op een wekelijkse rustdag na al het gejakker. Drie wassen gedraaid. Suzanne rommelt in de tuin als ik met Erik Stratego speel. Bos meldt dat Cohen het doet. Vanuit mijn werk maakte ik Cohen vorig jaar kort maar intensief mee, ook in de Collegevergadering. Hij dwong op een sympathieke manier gezag van zijn omgeving af. Het duo Bos/Cohen lijkt me een goede keuze; heel wat beter dan het economisch recept van de PvdA. 's-Avonds op weg naar de uitzending krijg ik een telefoontje: Zalm kiest voor Barend & Van Dorp. De chauffeur heeft de cup in de veiligheidsriem op de voorstoel gezet. Bel B&vD, zeg ik tegen de redacteur, dan bieden we dat ding dáár wel aan, als gotspe. Binnen vijf minuten hoor ik het antwoord: ze willen niet. En ik maar veronderstellen dat het een beetje ruimdenkende jongens waren, die twee. Cup op kantoor gezet, naast een stapeltje achterstand. Dringende gesprekken met twee medewerkers gevoerd. Puntjes op de i voor een nieuw arbeidscontract. Verder facturen, ARBO-gezeur, ziektekosten, rekeningen kortom: de vervelende kant van het ondernemerschap. Daar staat tegenover: geen baas, geen verantwoording anders dan aan jezelf, geen vergaderingen, geen bureaucratie. 's-Avonds commentator gespeeld in 'Stem van Nederland'. Maurice brengt de complimenten over van Paul Witteman voor ons programma. Waardeer ik bijzonder. Shushi-bespreking op kantoor met een andere klant, die in de clinch ligt met de overheid. Met een demissionair kabinet op verkiezingstournee zijn ambtenaren de baas en dat beseffen ze zelf beter dan wie ook. Die moeten dus terug in hun hok, desnoods via de publiciteit. Telefoon van SBS. Of ik die cup even bij Zalm wil brengen, dan draaien ze er meteen een itempje van op deze nieuwsluwe dag. Eerst twijfel ik; is het niet te luchtig? Ach, wat kan het eigenlijk ook schelen. Als ik binnenval bij Zalm, heeft z'n campagnestaf echter ook het NOS-journaal weten op te lijnen: ze filmen mee om later te melden dat de SBS-kijker Zalm de beste politicus vond. Onjuist. Hij won door het meest correct aan te geven wat de gemiddelde Nederlander van een bepaald thema vond. Kleine, maar typerende slordigheid. Na afloop van het lijsttrekkersdebat hoor ik oud-CDA-campagneleider Frits Wester bij RTL-4 zeggen dat Bos het matig deed en Balkenende goed op dreef was. Dat laatste is aantoonbaar onjuist. Wie het zonder uitleg heeft over 'het algemeen verbindend verklaren van CAO's', over 'de koppeling' en over 'de fiscaliteit', zoals Balkenende deed, communiceert op een cruciaal moment niet goed met de kiezers. De boodschap is dan te ingewikkeld. Frits was en is de goede man op de verkeerde plek. Werkelijk een spannende avond; elke stem telt. Of al die CDA-stemmers zijn opgekomen om in mei een kabinet met de PvdA op het bordes te zien staan, waag ik te betwijfelen. Hoe dan ook: de allerwegen in de 'serieuze' journalistiek beschimpte zender SBS-6 heeft afgelopen week meer inhoudelijke politieke informatie verschaft dan het tot Nederland Kiest omgebouwde NOVA. Nog een maad of vier, dan hebben wetenschappers het turfwerk af dat deze stelling zal bewijzen. Ton Elias |
|||