Sinds januari 2002 schrijft Ton Elias maandelijks een column in het vakblad De Journalist.
Jip en Janneke (19 april 2002)

Bas Eenhoorn had natuurlijk volstrekt gelijk. Okee, hij was de verkeerde man omdat een partijvoorzitter moet zorgen dat de kaartenbak van de leden klopt, de contributie op tijd wordt geïnd, de partijcommissies hun stukken op tijd krijgen - en hij verder vooral niet de politicus moet willen uithangen. Maar inhoudelijk had hij bepaald een punt, dat echter in het gat van de rivaliteit tussen TV en kranten viel.

Dat politici zich in campagnetijd (en daarbuiten ook trouwens) helder moeten uitdrukken staat buiten kijf. Wat je verder ook van de man vinden kan, en ik geef toe dat-ie soms de trekjes van een oude clown in een vaal pak vertoont, Hans Wiegel verstaat dat vak. Een politieke passant als Hans Wijers kon het ook en de linksbuiten Jan Marijnissen eveneens. Ik bedoel dit: een politicus moet duidelijk willen zijn. Moet voor hij een verhaal houdt, of dat nu in een zaaltje is of tegen een verslaggever, weten wat voor kop hij boven z'n ideale verhaal wil zien. Dat vereist enig nadenken vooraf over een paar pakkende slagzinnen. Er blijken volksstammen politici te zijn die deze basiswet negeren. In tal van organisaties wordt de kracht van communicatie steeds scherper ingezien. Ook dus het grote belang om bewust vereenvoudigd een meestentijds genuanceerder en ingewikkelder opvatting te formuleren. Dat de werkelijkheid vaak complexer is dan de weergave daarvan in een paar zinnen, ontslaat niemand van de plicht om zich in te spannen om de hoofdzaak toch zuiver en vooral begrijpelijk weer te willen geven.

« Introductie van het nominale stelsel in de nieuwe ziektekostensystematiek getuigt naar de mening van mijn fractie in onvoldoende mate van solidariteit » klinkt werkelijk heel anders dan: «Wie honderdduizend euro per jaar verdient betaalt straks hetzelfde voor z'n ziektekostenverzekering als een AOW-er en dat vind ik oneerlijk!»

Het laatste is een voorbeeld van Jip & Janneketaal. Nog steeds verfoeilijk? Wat een aperte onzin.

Vooral schrijvend journalisten zijn gevallen over Eenhoorns vergelijking. Ze zijn bang voor verdere infantilisering van het politieke debat en voor nog meer aandacht voor performance op TV. Die vrees is terecht als je ziet hoe Hilversumse programmamakers de kermis boven de inhoud stellen en niet doorvragen. Toch gaat die angst voorbij aan de kern: het gegeven dat iedereen moet willen proberen om zich te richten op de ontvanger van de boodschap. Kranten doen dat zelf dagelijks in hun koppen en leads. Gelukkig beheersen zij de wetten van Jip & Janneke beter dan Nederlandse politici.

Ton Elias